In een eerdere aflevering noemde ik ons huis in Grosthuizen 'dat kleine huisje'. Als je ziet hoeveel ruimte de mensen tegenwoordig hebben, dan was het huis dat de kleinkinderen kennen, al niet groot voor een gezin met dertien kinderen, maar waar ik het toen over had, was maar de helft! En zo hebben we gewoond tot eind 1955, want Ina is nog in de bedstee geboren.

We wilden het huis al een hele tijd vergroten, want er moest wat gebeuren natuurlijk. Maar Opa hield de boel almaar tegen. Hij wou er hoogstens een stukkie aan de voorkant bij.
Ik weet zeker dat de verbouwing in 1955 was, want dat was ook het jaar dat opoe Van der Hulst overleed. Ik dacht nog: "De mensen kunnen wel denken: die hebben zeker een erfenisje gehad." Maar de heipalen lagen er al toen ze dood ging. In oktober begon de verbouwing en met kerst konden we ook in het nieuwe gedeelte wonen.
Er is nog wel iets waar ik met mijn herinnering niet uit kom. In mijn beleving logeerde Ina toen een paar maanden bij tante Clazien. Die heeft wel eens gezegd: "Ik kreeg niet alleen Ina, maar het hele gezin kwam de hele tijd naar het kindje kijken. Ze waren doodsbenauwd dat ze haar niet meer terugkregen." Maar als dat tijdens de verbouwing was, moet ze nog aan de borst geweest zijn, want ze is van eind augustus. Wie van de oudsten weet nog hoe het zat?

Vóór de verbouwing woonden we in wat later onze slaapkamer werd. Het was een ruimte van 4x4 meter, met aan de ene kant drie vaste kasten en aan de andere kant twee bedsteden. Boven was een slaapzolder voor de rest van de kinderen. Via het hossie met het luik naar de kelder kwam je 'achter'. Daar liep het dak schuin af. Van de zijkant zag het huis er dus zo uit: Achter was geen raam, maar de buitendeur bestond uit twee losse helften en in de bovenste zaten ruitjes. Als er een kind gepiest had, kon je de po door dat bovenstuk in één zwaai in de sloot leeggooien. En kwam het effies eerder op de grond, dan hinderde dat ook niet. De WC was buiten, zo'n houten huisje boven de poepsloot.
Binnen in de hoek was een regenput, waar we het water uit haalden.
Die is met de verbouwing helemaal volgestort met puin.

Er was trouwens wel eerder verbouwd, want de ruimte ernaast was al geen varkensstal meer, maar onze achterkamer, waar in de zomer lekker zon kwam. Er was een raam in gekomen en een betonnen vloer. Het plafond had nog wel ruige balken, geen mooi glad gelakt hout. Daaraan hing aan een haak de trap waarmee je via een luik naar zolder ging. Jaap heeft een keer toen de trap omhoog of omlaag ging, de koffiepot over zich heen gekregen en zich lelijk verbrand.

Deze verbouwing moet aan het eind van de oorlog geweest zijn of vlak erna. Klaas de Wit, de timmerman, had namelijk een goedkoop aanrecht kunnen vinden in de Wieringermeer. Die was immers onder water gezet? Daarna hebben ze allerlei bruikbaars uit de huizen gesloopt. Zo kwam er naast de regenput een groen aanrecht.
Toen hebben pa en ik trouwens nog een klein beetje ruzie gehad. Die achtermuur was aan de binnenkant afgewerkt met zwart geteerde cement en dat wou ik eraf hebben. Maar Reyer Band had het ooit aangebracht en dat was een verschrikkelijke beste metselaar, dus het was een heidens karwei om de boel eraf te bikken. Het werd pa veel te duur. Voordat het aanrecht er was, gebruikte ik een kookhoek met peteroliestellen op de plek die later 'achter het gordijn' heette.

In 1955 werd er een grote kamer aangebouwd. Ik wou een groot raam aan de voorkant, maar het moesten precies dezelfde worden als die aan de andere kant van de nieuwe deur. Op de plaats van de bedsteden kwam de trap naar de 'open zolder' en we kregen boven een jongens- en een meidenslaapkamer, met daarop vlieringen.

De vaste kast in de hoek van de kamer is altijd een misbak geweest: er kon daar niks staan of het stond in de weg als die deur weer eens open moest. En die kast was hartstikke vochtig. Daar zijn een hele hoop foto's door aangevreten.
Tussen de nieuwe kamer en de achterkamer (pas bij een latere verbouwing kwamen de keuken en de bijkeuken met douche en WC) was een groot hoogteverschil. Heeft iemand een foto van die hoge stenen stoep?

pa aan het melken bij huis

Ina en Lia op het voorstraatje
Aan de stenen is nog goed te zien
wat oud en wat nieuw was.
winter 1962/1963

Grosthuizen 18 ergens tussen 1964 (de balkenbrug heeft leuningen) en 1976 (opa's solex)