lisse dictee 2006

Datum	23 september 2006
Locatie	CNB-hal, Lisse
Tekst	Hans Smulders (journalist) en Marian Castenmiller (ID College)
Voorlezer	Hans Smulders

Het culturele leven in Lisse

Ondanks de kortgeleden ingevoerde vernieuwde spelling der Nederlandse taal, waarover voor- en tegenstanders zich met scepsis of met enig dedain hebben uitgesproken, is het enthousiasme voor het Groot Lisses Dictee 2006 groot.
Over het onderwerp, het culturele leven in Lisse, is ook het afgelopen jaar weer in vele gremia eloquent en bij tijd en wijle heftig gediscussieerd, maar tot het stichten van een centrum, waar verenigingen met een culturele doelstelling terechtkunnen voor hun repetities of uitvoeringen van toneel, zang, dans, muziek of cabaret, is het nochtans niet gekomen.
Is de oorzaak hiervan te zoeken in de nog altijd heersende zeventiende-eeuwse koopmansgeest die slechts op winst uit is, of is er sprake van een jansaliegeest, die de zaken op z’n boerenfluitjes aanpakt?
Niettemin publiceert de website van de gemeente (www.lisse.nl) onder het kopje Cultuur en Recreatie een chique en pretentieuze evenementenkalender. Wellicht moet deze handeling beschouwd worden als een daad van pure donquichotterie, aangezien de vermelde festiviteiten niet verder reiken dan de opening van Keukenhof, een Oldtimerfestival en de rommelmarkten van de Nederlands-hervormde dan wel rooms-katholieke kerk.
De Commissie Culturele Zaken vergadert frequent ten stadhuize in de koffiekamer. Geagendeerd staan zaken als conceptnotities, instellingsbesluiten en subsidieaanvragen voor het symfonieorkest, waarvoor collega-raadsleden zich – vaak tevergeefs jandorie! – uit-en-te-na beijveren.
Lisse heeft geen schouwburg, zelfs niet voor eenakters, geen concertzaal voor een minuscuul divertimento, noch een bioscoop voor korte films. Lisse kijkt dan ook reikhalzend uit naar een eigen cinema, met ruimte voor filmgenres als glamour en horror, sciencefiction of thrillers en naar een theater waar tragedie, komedie en eigentijds vaudeville bekeken kunnen worden.
Ach, een theater zal wel een rêverie blijven, maar een Boulodrome is er wel, waar fanatieke jeu-de-boulers hun ballen laten rollen, gesitueerd in de Poelpolder, een wijk die in overheidsjargon het predicaat ‘Ouderenproof’ draagt.
Voor hen die de status van ‘éminence grise’ – de leeftijd van 55-plus – bereikt hebben, rijdt wel de Kunstbus, een touringcar die de cultuurhongerigen naar het theater van keuze transporteert en na afloop van de voorstelling retourneert naar Lisse.
Sportminded is Lisse wel degelijk. Als er in de gemeenteraad per ongeluk een cultureel onderwerp op de agenda staat, blijkt het telkenmale te gaan over sportieve aangelegenheden zoals de aanleg van een golfbaan rondom de voetbalvelden, een negen holes par 3 baan (m.i. negenholes par 3-baan), wat wil zeggen dat een professional in drie slagen uitholet.
Het gebouw waar wij heden ten dage bijeenzijn, de Coöperatieve Nederlandse Bloembollenveiling, kortweg CNB, zal in de nabije toekomst wellicht getransformeerd kunnen worden tot evenementenhal waar naast het aanbieden van hyacinten en chrysanten, plaats geboden kan worden aan kerkenveilingen, vlooienmarkten, mozaïekwedstrijden, tweedehands automarkten (m.i. tweedehandsautomarkten) en eens in de vier jaar het wereldkampioenschap macrameeën.

Uitslag
1. Pieter van Diepen, Leiden (8* fouten)
2. Bill van Beusichem, Haarlem (11 fouten)
3. Leni Lagerberg, Lisse (19 fouten)

Aantal deelnemers: ca. 40.

Mijn fouten:
• terecht kunnen: Ik wist wel dat terechtkomen aan elkaar is, maar dit niet.
• ‘cultuur en recreatie’: Cultuur en Recreatie moest met hoofdletters, “omdat die afdeling zo heet”. Maar hier stond niet “onder de afdeling Cultuur en Recreatie”, maar “onder het kopje Cultuur en Recreatie”; ik had “onder het kopje ‘cultuur en recreatie’”, met enkele aanhalingstkens; overigens zag ik later dat op de bedoelde website “Cultuur en recreatie” staat, recreatie met een kleine r!
• nederlands-hervormde: Ik vond Nederlands-hervormde in combinatie met rooms-katholieke raar.
• be-ijveren: ik wist dat na-ijver met een koppelteken is vanwege de klinkerbotsing a-i; het leek me plotseling logisch dat dat ook voor de klinkerbotsing e-i in be-ijveren zou gelden, maar paragraaf 7.1 van de Leidraad van het Groene Boekje, bl. 51, zegt dat dat alleen bij samenstellingen geldt en niet bij afleidingen; ik moet gewoon mijn huiswerk beter doen.
• negenholes par 3-baan: (2 fouten) Ik ben er niet zeker van hoe het wél moet, maar ik ben er wél vrij zeker van dat het zoals het op het correctieblad stond niet juist is; par 3-baan is een samenstelling en volgens paragraaf 6.7 van de Leidraad van het Groene Boekje, onder (4), bl. 46, schrijf je een samenstelling met een woordgroep die eindigt op een symbool, letter of cijfer met een koppelteken; negenholes had ik aan elkaar, als een bijvoeglijk naamwoord, zoals bijvoorbeeld bij tweedaags congres. Ik heb het voorgelegd aan de Taalunie en de taaladviseur gaf me 100% gelijk: negenholes par 3-baan. Eigenlijk 6 fouten, dus.
• bijeen zijn: Zo stond het ook op het correctieblad, maar Bill van Beusichem merkte op dat het aan elkaar moest. Volgens het Groene Boekje had hij gelijk.
• macraméën: ik wist dat het macramé is, maar zat te hannesen met het werkwoord.

Opmerkingen
Ook afwijkend van het correctievel: oldtimerfestival, commissie Culturele Zaken, boulodroom.
• oldtimerfestival: Volgens de samenstellers met een hoofdletter omdat het “in Lisse een begrip is”; toen ik mompelde dat ik een hoofdletter wél plausibel vond als er hét Oldtimerfestival had gestaan in plaats van een, kreeg ik tot mijn verrassing gelijk en werd oldtimerfestival ook goed gerekend.
• commissie Culturele Zaken: ik had Culturele Zaken wel met hoofdletters, maar commissie niet. Dat gold voor meer mensen, en na enig heen-en-weergepraat werd commissie ook goedgekeurd.
• boulodroom: Boulodrome als aanduiding voor het speelveld voor jeu de boules, met een hoofdletter B en -ome aan het eind, was een fantasiewoord van de samenstellers. Ze rekenden elke redelijke spelling, waaronder die met een kleine b en als uitgang -oom, goed, mits met een ou. Ik had de kleine b vanwege het onbepaalde lidwoord, net als bij oldtimerfestival, en -oom omdat ik wist dat het velodroom is.
• predicaat: Op het correctieblad stond abusievelijk predikaat in de oude spelling; de fout werd direct erkend.
• ouderenproof: navraag waarom Ouderenproof met een hoofdletter was geschreven leerde dat men het zo “in de krant had gezien”.
• 55+: Dit werd naast 55-plus ook goedgekeurd; in letters moet er een koppelteken tussen, bij 55+ niet.
• Sportminded: Op het correctieblad stond een typfout: Sportmindend.
• Op het correctieblad stond aan het eind van zin 9, na uitholet, ‘tenzij hij een hole-in-one slaat’. Ddit stond kennelijk niet op het voorleesblad van de heer Smulders en maakte dus geen deel uit van het dictee.
• tweedehandsautomarkten: Na mijn opmerking dat bij de – m.i. apert foute – schrijfwijze tweedehands automarkten de markten tweedehands zijn in plaats van de auto’s, leek dat de voorlezer redelijk en zocht hij het op in het Groene Boekje. Daar staat het niet in, maar omdat tweedehandskleding er wel in staat, werd tweedehandsautomarkten ook (!) goed gerekend. Die redenering deugt niet, want ook als het tweedehands kleding was, zou tweedehandskledingwinkel aan elkaar moeten: een driedelige samenstelling, ofwel – zoals het nu heet in het Groene Boekje, Leidraad paragraaf 6.7, onder (1) – ‘als we een samenstelling maken waar een woordgroep deel van uitmaakt, schrijven we alle delen aan elkaar vast.’

Bijzonderheden
• Na mijn winst bij het Katwijks Dictee 2005 van het ID College zou ik op 23 september 2006 in Katwijk mijn titel verdedigen. Het Groot Katwijks Dictee 2006 ging echter niet door bij gebrek aan belangstelling. Er hadden zich slechts twee mensen gemeld: ikzelf en een journalist, van wie ik niet weet of hij het dictee kwam schrijven of óver het dictee kwam schrijven. Ik ben toen aan het deelnemersveld van Lisse toegevoegd. In 2005 had het Lisses Dictee, ook van het ID College, dezelfde tekst als dat in Katwijk. Leni Lagerberg won met 6 fouten, evenveel als ik in Katwijk. Zij verdedigde in Lisse haar titel.
• Van tevoren was Leni en mij te verstaan gegeven, dat als een van ons nu weer won, hij of zij volgend jaar niet meer mee mocht doen, maar (moreel) verplicht was het Lisses Dictee 2007 te helpen schrijven!
• Als tweede eindigde Bill van Beusichem, belastingadviseur uit Haarlem. Hij hoorde van het bovenstaande en zei tevreden: “Da’s een concurrent minder.” Bill had kritiek op een aantal woorden op het correctievel, soms terecht (predikaat, bijeen zijn) en soms niet (hij bleef volhouden dat ‘waarnaast’ in de laatste zin aan elkaar moest; waarnaast staat natuurlijk in het Groene Boekje, maar in deze context verwijst ‘naast’ niet naar ‘evenementenhal’, maar naar ‘het aanbieden van hyacinten en chrysanten’ en moet het beslist los.
• Mijn prijs was, naast een mooie pennenset, een glimmende beker met ‘Groot Lisses Dictee 2006, 1e prijs’ en boven op het deksel een afbeelding van een paard-met-sulky en de woorden ‘Harddraverijver. Lisse’. De sponsor wellicht. In het stadhuis merkte een collega op dat ik de beker had verdiend met mijn harddraver-ijver!